Trên thị trường có rất nhiều loại dầu nấu ăn với quảng cáo rất hấp dẫn, có vẻ như loại nào cũng tốt cho sức khỏe. Nhưng thực tế có phải loại dầu nấu ăn nào cũng tốt cho sức khỏe không? Loại nào phù hợp để chiên, xào thức ăn ở nhiệt độ cao? Có phải tất cả các loại dầu dừa đều tốt không? Bài này sẽ cho bạn lời giải đáp.
Dầu nấu ăn giúp chuyển hóa nhiệt từ các nguồn nhiệt dùng để nấu ăn (bếp ga, bếp điện, than…) vào thức ăn, giúp quá trình chế biến thức ăn diễn ra nhanh hơn. Dầu ăn cũng tác động đến mùi và vị thức ăn được chế biến. Tuy nhiên, bạn cần phải cẩn thận khi lựa chọn loại dầu dùng để nấu ăn, đặc biệt là khi dùng dầu để chế biến thức ăn ở nhiệt độ cao (chiên, xào, nướng) vì không phải loại dầu nào cũng tốt cho sức khỏe. Một số loại còn mang lại nhiều tác hại nghiêm trọng cho sức khỏe của bạn, đặc biệt là dầu thực vật đã hydro hóa (hydrogenated vegetable oils).
Nội dung chính
Tại sao cần tránh dùng dầu thực vật đã hydro hóa?
Hiện nay rất nhiều loại dầu thực vật được sản xuất với công nghệ hydro hóa để kéo dài hạn sử dụng. Quá trình hydro hóa dầu thực vật (cho thêm hydro (kí hiệu hóa học: H) vào thành phần của dầu) khiến cho các phân tử chất béo của dầu bị chuyển đổi về hướng ngược lại so với các phân tử chất béo tự nhiên. Chất béo có cấu trúc phân tử bị thay đổi hướng này gọi là chất béo chuyển hóa (trans fat).
Theo bác sĩ Trần Văn Ký (Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm VN), những dầu thực vật đã hydro hóa gây ra béo phì nhanh chóng và gây ra rất nhiều bệnh nguy hiểm như bệnh tim mạch, tiểu đường. Bên cạnh đó, các loại dầu thực vật đã hydro hóa còn gây nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch, giảm lưu thông máu nuôi tim dẫn đến các cơn đau thắt ngực, đột quị, nhồi máu cơ tim, ung thư và nhiều bệnh nan y khác. Chất béo chuyển hóa có hầu hết trong các loại bánh qui, bánh nướng, bánh ngọt, khoai tây chiên, các loại thức ăn nhanh, dầu thương phẩm và đặc biệt trong shortening, margarine đặc (bơ thực vật). Chất béo chuyển hóa làm mất cảm giác no và cứ ăn mãi không biết chán gây ra béo phì nhanh chóng và hàng loạt bệnh nguy hiểm sẽ phát triển theo.
Bình thường, ở Việt Nam chúng ta không thể biết được loại dầu nào có sử dụng công nghệ hydro hóa hay thực phẩm nào có chứa hàm lượng chất béo chuyển hóa cao để đề phòng vì chưa có qui định ghi lên nhãn sản phẩm thành phần này. Do vậy cách tốt nhất là chúng ta tránh ăn những loại thực phẩm phải sử dụng nhiều dầu ăn hay không chiên quá kỹ thực phẩm bằng dầu, không sử dụng dầu đã khét, đã dùng rồi.
Theo Dr. Mercola, các loại dầu đã hydro hóa đặc biệt cần tránh là dầu đậu nành, dầu bắp (ngô), dầu hạt cotton, dầu hạt cải canola.
Tại sao nên dùng dầu dừa nguyên chất để nấu ăn?
Dầu dừa nguyên chất là loại dầu tốt nhất mà bạn có thể dùng để nấu ăn ở nhiệt độ cao (chiên, xào, nướng). Dầu dừa nguyên chất có điểm khói cao và chất béo trong dầu dừa chủ yếu là chất béo bão hòa (saturated fats) – chiếm khoảng 90% – nên bạn có thể yên tâm dùng để nấu ăn. Các nhà nghiên cứu đã làm thí nghiệm để xác định và so sánh lượng chất độc aldehyde sinh ra khi đun nóng các loại dầu khác nhau ở nhiệt độ cao. Kết quả nghiên cứu cho thấy dầu dừa sinh ra lượng aldehyde ít nhất trong số các loại dầu đã thí nghiệm. Do đó nếu muốn nấu các món chiên, xào thì dầu tốt nhất để sử dụng là dầu dừa nguyên chất. Tuy nhiên, bạn cũng không nên chiên xào quá lâu.
Ghi chú: Aldehyde là chất độc đối với cơ thể con người, có thể gây ra một số loại ung thư, bệnh tim mạch, những bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh mất trí nhớ, Parkinson và Alzheimer.
Các loại dầu ăn khác cần được đựng trong chai tối màu (tránh ánh sáng) và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh sau khi mở nắp. Tuy nhiên, dầu dừa có thể đựng trong chai màu sáng, bảo quản ở ngoài tủ lạnh mà không sợ bị ô-xy hóa. Lưu ý: Ở nhiệt độ dưới 25oC, dầu dừa nguyên chất sẽ bị đông đặc lại. Bạn có thể dùng thìa múc dầu dừa đông đặc cho vào chảo nấu ăn như thường.
Ngoài việc dùng để nấu ăn ở nhiệt độ cao, dầu dừa còn là sản phẩm rất tốt để chăm sóc sức khỏe răng miệng, giúp tiêu hóa tốt (giúp diệt các vi khuẩn có hại trong đường tiêu hóa), giúp nhanh chóng cung cấp năng lượng cho cơ thể, giúp giảm cân, tốt cho tim mạch (tăng mức cholesterol tốt, giảm mức cholesterol xấu).
Có phải tất cả các loại dầu dừa đều tốt?
Không phải tất cả các loại dầu làm từ trái dừa đều tốt như nhau. Công nghệ sản xuất dầu dừa ảnh hưởng đến chất lượng và mức độ có lợi đối với sức khỏe của từng loại dầu dừa. Bạn có thể tham khảo thang điểm chất lượng dầu dừa của coconutoil.com.vn ở dưới đây.
Ở Việt Nam, đa số các loại dầu dừa bán trên thị trường có thang điểm từ 4 đến 9. Theo tôi biết thì ở Việt Nam có một cơ sở sản xuất dầu dừa từ cơm dừa lên men là cơ sở Phương Huỳnh ở thành phố Trà Vinh. Các loại dầu 8 và 9 điểm có vị ngọt đặc trưng của cơm dừa. Còn loại 10 điểm thì có vị chua hơn loại 8 và 9 điểm do đã lên men.
Để nấu ăn, bạn nên dùng loại từ 8 điểm trở lên để đảm bảo tốt cho sức khỏe.
Thương hiệu dầu dừa nguyên chất nào tốt?
Ở Việt Nam bây giờ có nhiều nhà sản xuất dầu dừa nguyên chất có chất lượng tốt. Để đảm bảo cung cấp đủ số lượng và chất lượng các chất béo tốt cho cơ thể, bạn cần dùng các loại dầu ăn tốt khác, ví dụ như dầu ô-liu, dầu trái bơ, dầu hạnh nhân, dầu hạt gai dầu … Tuy nhiên các loại dầu này chỉ phù hợp với các món nguội (trộn salad, …) hoặc các món không cần chế biến ở nhiệt độ cao. Nếu cần dầu để chiên, nướng thì bạn cần dùng dầu dừa nguyên chất.
